ISDN + 0-202422

Wstęp

Pod nazwą ISDN, czyli Integrated Services Digital Network, kryją się dwa pojęcia: Usługa oferowana przez Telekomunikację Polską oraz technologia sieci telekomunikacyjnych. Trudno jest opisać usługę ISDN bez opisania technologii ISDN, toteż ten dokument będzie na początku poświęcony szczegółowo technologii ISDN, zaś następnie omówiona zostanie usługa świadczona przez TP SA. Zatem czym jest ISDN? Jest to technologia sieci telekomunikacyjnych, której celem jest wykorzystanie infrastruktury sieci telefonicznej (PSTN) do udostępniania usług cyfrowych abonentom bez pośrednictwa urządzeń analogowych (ang. end-to-end circuit-switched digital services). Rozwój ISDN nastąpił z wielu przyczyn, przede wszystkim rosły wymagania i oczekiwano lepszych usług niż te obecne, analogowe. Mówi się też o takich powodach jak potrzeba transmisji głosu i obrazu, do której ISDN wręcz został stworzony, czyli opanowanie techniki komutacji czasowej i czasowo-przestrzennej. Posiadanie sieci cyfrowej usług zintegrowanych daje nam wiele korzyści jak jeden cyfrowy styk z siecią telekomunikacyjną czy możliwość jej wykorzystania na bazie obecnie używanych linii abonenckich, dodatkowo ISDN wspiera podłączanie urządzeń analogowych, więc nie ma potrzeby zmiany sprzętu. Korzystając z podstawowego dostępu można realizować jednocześnie dwa połączenia. Ponad to sieć ta jest szybsza oraz zawiera wiele dodatków. ISDN zaliczany jest do dostępu komutowanego, czyli zestawianego dynamiczne. Usługi, które można uruchomić w sieci ISDN to m. in. telefonia, fax, sprzęt do wideokonferencji, a z wykorzystaniem modemu nawet dostęp do Internetu.

Struktura sieci ISDN

Sieć ISDN stawia sobie za zadanie zapewnienie kompleksowej transmisji i możliwości sygnalizacji w celu ustanowienia i przeprowadzenia transferu danych. Ma obsługiwać wiele typów urządzeń, co za tym idzie musi posiadać wysoką przepustowość. I tutaj ukazuje jedna zasadnicza różnica pomiędzy siecią ISDN a zwykłą siecią analogową. W drugim przypadku, aby móc korzystać jednocześnie z kilku urządzeń naraz musieliśmy dla każdego zamawiać nową linię telefoniczną. ISDN zaś zgodnie z nazwą integruje te usługi do jednej linii z wieloma numerami. Tak, na jednej fizycznej linii mogliśmy mieć wiele numerów. Chociaż nie wszystkie mogły zawsze działać na raz, nadal był to tańszy wybór niż dzierżawa wielu innych linii. Takie funkcjonowanie było możliwe dzięki zastosowaniu podziału linii na tzw. Kanały. W sieciach ISDN dokładnie istniały dwa typy kanałów: B oraz D.

Kanały B:
Ich nazwa pochodzi od „Bearer” (ang. okaziciel, nosiciel). Przenoszą one dane zarówno głosowe jak i internetowe. Każdy kanał B przenosi informacje wewnątrz linii oraz może być wykorzystywany do niezależnego połączenia z dowolnym abonentem. Oznacza to tyle, iż jesteśmy w stanie wykorzystać jednocześnie tyle urządzeń ile mamy Kanałów B do dyspozycji. Przepustowość takiego kanału wynosi 64Kb/s, można ją sumować poprzez wykorzystywanie jednocześnie wielu kanałów. Przydaje się to jednak jedynie w przypadku dostępu do Internetu czy przesyłaniu obrazu wysokiej jakości.

Kanały D:
Nazwa tych kanałów pochodzi od „Delta”. Odpowiedzialne są za kontrolę i sygnalizację transmisji w celu jej ułatwienia. Między innymi przesyła on wywołania konkretnego numeru, własności toru transmisyjnego czy odbieranie informacji taryfikacyjnych, zajętości oraz informacji o „dzwonieniu”. W sieci ISDN zazwyczaj stosuje tylko jeden kanał delta. Jego przepustowość zależy od operatora. Czasem jest to 16Kb/s czasem jest to 64Kb/s. Kanały D można również wykorzystać do przesyłu danych jednak w Polsce jest to bardzo rzadkie gdyż nie ma odpowiednich do tego central we węzłach.

Znając te pojęcia można określić dwa główne rodzaje łączy abonenckich. Mowa tutaj o dostępie podstawowym oraz rozszerzonym, które umożliwiają wykorzystanie określonej przez nie ilości kanałów. W rzeczywistości istnieje wiele innych rodzajów linii ISDN. Dla przykładu B-ISDN czyli szerokopasmowa sieć ISDN, która używa światłowodów i jest zdolna do transmisji danych z prędkością większą niż 1,5 Mb/s. Częściej jednak spotyka się te dwa główne rodzaje łącz abonenckich:

Dostęp podstawowy BRA:
Nazywany również dostępem 2B+D (lub BRI – Basic Rate Interface) umożliwia połączenia z wykorzystaniem dwóch kanałów B. Przeznaczony jest dla abonentów, których sieć analogowa nie zadowala lecz nie posiadają wielkich wymagań co do ilości urządzeń pracujących w sieci. Mimo ilości sprzętu do niej podłączonej (zwykle 8 urządzeń) jest w stanie obsłużyć jednocześnie maksymalnie jedynie 2 z nich. Przepustowość tego dostępu równa się sumie przepustowości kanałów B czyli 128 Kb/s. Pozwala to na wykorzystanie modemu, który zajmując oba kanały będzie w stanie zrealizować połączenie komutowane w tej właśnie przepustowości. Ewentualnie można wykorzystać do tego jeden kanał B zaś drugi przeznaczyć pod telefonię. Prócz tego w ramach jednego kanału B można tworzyć wiele kanałów wirtualnych do transmisji dźwięku, obrazu i sygnalizacji, za pomocą niezależnych strumieni. Grupując kanały w jeden kanał wirtualny o większym paśmie niż 64Kb/s aplikacja, która pracuje w oparciu o bajty musi najpierw podzielić słowo na części 8-bitowe, a dopiero potem wysłać je przez kanały B do drugiego urządzenia, które odwraca ten proces. Kanał D służy tutaj do wymiany sygnalizacji w warstwie drugiej (protokół LAP-D) modelu ISO/OSI (jest to model, który zawiera podstawowe pojęcia o funkcjonowaniu komunikacji pomiędzy komputerami) oraz trzeciej (protokół DSS1 – w Europie Euro-DSS1). Podobnie do kanałów B jest dwukierunkowy, tworzy i zarządza wirtualnymi kanałami B, realizuje transmisję wiadomości sygnalizacyjnych oraz danych w trybie pakietowym X.25 dla warstwy trzeciej. Kanał D jest wspólny dla wszystkich urządzeń, aby zapobiec konfliktom stosuje się mechanizm wielodostępu jak system priorytetów.

Dostęp rozszerzony PRA:
Zwany również dostępem pierwotnym PRA (ang. Primary Rate Access) lub PRI (ang. Primary Rate Interface) umożliwia wykorzystanie do 30 Kanałów B dlatego jest też nazywany 30B+D. To w jaki sposób te kanały zostaną zgrupowane i użyte zależy już od urządzeń abonenckich Taki sposób wykorzystania kanałów używany jest w systemie E1 z którego korzysta Europa oraz Australia. Ameryka, Kanada oraz Japonia korzystają z systemu T1 który zapewnia jedynie 23 kanały B oraz jeden kanał D. Tego typu dostęp jest dedykowany dużym firmom, które potrzebują jednoczesnego działania wielu urządzeń jak routery, modemy, telefony czy zestawy do wideokonferencji, a nawet całe telewizje. Oparty jest na strukturze strumieni PCM 30/32 (PCM – Pulse-Code Modulation, czyli sposób reprezentacji sygnału analogowego w systemach cyfrowych). W dostępie PRA ze względu na przepustowość korzysta się z trzech rodzajów medium transmisyjnych: skrętka czteroparowa, kabel koncentryczny lub kabel światłowodowy dwuparowy. Możliwość korzystania ze wszystkich kanałów B jest świadczona poprzez centralę abonencką (PBX), która jest podłączona do NT1, dzięki czemu pozwala na utworzenie wewnętrznej sieci ISDN u abonenta.

Znając te pojęcia można przejść do następnej kwestii związanej z sieciami ISDN, a mianowicie struktura blokowa Sieci Cyfrowej z Integracją Usług. Otóż różni się ona w dostępie BRA i PRA jednak niektóre elementy są takie same, czyli bloki w postaci urządzeń czy to zintegrowanych ze sobą czy nie. Wyróżniamy następujące typy takich urządzeń:

Zakończenie centralowe ET (Exchange Termination):
Jest to urządzenie, które realizuje logiczne dołączenie sieci ISDN abonenta do sieci operatora. Nadaje i odbiera sygnalizację, pośredniczy w zestawianiu i likwidacji połączeń, przekazuje strumienie danych pomiędzy zakończeniem abonenckim a siecią, wykonuje konwersję kodów oraz ramkowanie, generuje także alarmy w przypadku różnych nieprawidłowości.

Zakończenie liniowe LT (Loop Termination):
Zdaniem tego bloku jest wykonywanie wszystkich czynności należących do warstwy pierwszej modelu ISO/OSI (warstwa fizyczna odpowiedzialna za przeprowadzenie komunikacji poprzez medium transmisyjne). Zajmuje się wykrywaniem stanu aktywności łącza na poziomie elektrycznym. Nadaje i odbiera kod transmisyjny dla linii abonenta. Okresowo testuje sprawność linii oraz posiada zabezpieczenia przed skutkami przepięć.

Zakończenie sieciowe typu 1, NT1 (Network Termination):
Jest to blok, który pracuje jako zakończenie transmisyjne u abonenta. Jego zadania to m. in. synchronizacja z blokiem LT, konwersja szybkości transmisji, ramkowanie („zamiana” pakietów w ramki), detekcja i wysyłanie sygnałów aktywacji łącza, zasilanie wyposażenia abonenta napięciem z linii oraz wysyłanie alarmów oraz wykonywanie pętli testowych. NT1 zwykle jest ostatnim elementem dostarczanym do abonenta. Do niego wpinane są wszelkie urządzenia jak TE1 czy TA+TE2. W przypadku dostępu PRA NT1 stanowi blok formujący dane w strukturę 32x64Kb/s. Struktura ta jest pod względem transmisji zbliżona do PCM. Kanał 0 wykorzystywany jest dla wymiany informacji utrzymaniowych łącza i jest niedostępny dla abonenta.
Kanał 16 jest wykorzystywany przez centralę i terminale do transmisji informacji sygnalizacyjnych za pomocą protokołu Euro-DSS1.

Zakończenie sieciowe typu 2, NT2:
Jest to blok pośredniczący w przepływie strumieni danych pomiędzy centralą, a abonentem. Realizuje obsługę protokołów warstwy 2 i 3 modemu OSI (warstwa łącza danych oraz warstwa sieciowa), koncentracji oraz komutacji strumieni informacji wytwarzanych w urządzeniach abonenckich. Ma możliwość realizacji komutacji pomiędzy urządzeniami abonenta bez pośrednictwa centrali operatora np. poprzez centrale abonenckie PABX. Umożliwia to budowanie podsieci abonenckiej. Może też istnieć wyłącznie jako fizyczne połączenie medium transmisyjnego (NT2 określane jest wtedy jako „zero NT2”, przykładem takiego urządzenia może być SANTIS a/b firmy Siemens, posiadające strukturę NT1+zeroNT2+2TA). W sieci PRA najbardziej popularne urządzenia typu NT2 to centrale abonenckie PABX (Private Access Branch eXchange lub PBX), routery sieci teleinformatycznych, bramy dostępowe do Internetu dla standardów X.2 i 56k czy serwery wideokonferencyjne. Po stronie NT2 mogą również występować styki systemu ISDN czy innych systemów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych.

Wyposażenie abonenckie typu 1, TE1 (Terminal Equipment type 1):
Jest to urządzenie abonenckie, które ma bezpośrednio interfejs do sieci ISDN spełniające wymagania styku S (o stykach później). Realizują one obsługę protokołów sieci ISDN, funkcje utrzymaniowe, funkcje interfejsu w punkcie odniesienia S (punkt odniesienia = styk). Najczęściej stosowanymi urządzeniami TE1 są: Telefony cyfrowe ISDN, modem ISDN, zestaw wideokonferencyjny ISDN, router ISDN czy telefaks grupy 4 (G4 – jedna z norm telefaksów, G3 jest dla analogów).

Wyposażenie abonenckie typu 2, TE2 (Terminal Equipment type 2):
Jest to blok reprezentujący wszystkie urządzenia nie posiadające interfejsu styku S sieci ISDN takie jak: Telefony analogowe, Telefaksy grupy 2 i 3, modemy analogowe, centrale abonenckie analogowe. Urządzeniem które pozwala pracować TE2 w sieci ISDN jest Adapter Terminala TA (Terminal Adapter). Realizuje on funkcję zamiany strumieni danych i wiadomości sygnalizacyjnych zrozumiałe przez dane urządzenie TE2 do strumienia danych w kanale B i wiadomości sygnalizacyjnych kanału D dla sieci ISDN. Jest to dość ważne i przydatne urządzenie ponieważ pozwala wykorzystać sprzęt używany dotychczas przez abonenta bez żadnych wysokich kosztów.

Znając te pojęcia można wyróżnić 5 rodzajów styków zwanych także punktami odniesienia. Są to określone punkty pomiędzy urządzeniami czy to abonenckimi czy to abonent-operator czy operatorskimi. Styki te to (zaczynając od strony abonenckiej) R, S, T, U, V. Jednak jedynie pierwsze trzy punkty odniesienia są objęte standaryzacją międzynarodową. U oraz V są związane z rodzajem linii i typem centrali i pozostają w gestii operatora sieci. Każdy z tych punktów zawiera inne typy bloków.

Punkt odniesienia V:
Są to styki nie objęte standaryzacją, więc to od operatora lub producenta centrali zależy jak one będą wyglądać. W większości przypadków ET czyli Zakończenie Centralowe posiada początek styku V, zaś Zakończenie liniowe LT posiada koniec styku V i początek styku U.

Punkt odniesienia U:
Styk ten stanowi fizycznie medium transmisyjne. Został przewidziany w celu przeniesienia dużej przepływności bitowej pomiędzy terminalami abonenta, a centralą operatora. W Polsce łącze BRA realizowano za pomocą tego samego medium jakie stosowane jest w telefonii analogowej, ponieważ starano się ograniczyć koszty budowy łącza BRA. Koniec lat 80-tych przyniósł rozwiązania które pozwalają na zwykłych parach przewodów miedzianych realizować nie tylko łącze BRA lecz nawet łącze PRA. Część sieci abonenta rozpoczyna się na styku S (lub T), chociaż niektórzy producenci oferują terminale abonenckie na styk U. Naraża to jednak kupującego na niebezpieczeństwo błędnej współpracy urządzenia z centralą, gdyż producenci central stosują różne rozwiązania transmisji na punkcie odniesienia U (którego standaryzacja nastąpiła później).

Punkt odniesienia T:
Styk ten istnieje w sieci jedynie jeżeli istnieją Zakończenia Sieciowe typu 2, NT2. Wtedy też to na tym styku rozpoczyna się sieć wewnętrzna ISDN. Stanowi umowną granicę między siecią operatora a siecią abonenta. Tak naprawdę ma takie same właściwości jak styk S jednak różni się maksymalną przepływnością. Dla przykładu w tym styku działają centrale abonenckie PBX (przykład urządzenia NT2), które jest podłączenie z NT1.

Punkt odniesienia S:
Jest to część sieci, która znajduje się pod „panowaniem” abonenta. W odróżnieniu od styku S jest to łącze, które składa się z dwóch par przewodów – dla każdego z kierunków po jednej parze. Każdy kierunek realizuje transmisję o przepustowości 192kb/s. Operatorzy sieci, zwykle nie dają gwarancji pracy sprzętu ISDN na styk S z uwagi na różnorodność systemów sygnalizacji dostępu abonenckiego w warstwie trzeciej modelu OSI (warstwa sieciowa). Często podaje się listę rekomendowanych przez operatora urządzeń, które przetestowano pod kątem bezbłędnej pracy z siecią ISDN.

Punkt odniesienia R:
Ten styk występuje w sieci jedynie kiedy podłączone są za pomocą terminala TA urządzenia niezgodne z ISDN jak telefony analogowe czyli ogólnie rzecz ujmując – TE2. Sam adapter terminala należy do styku S jednak tworzy on punkt odniesienia R do którego jest podłączony niekompatybilny sprzęt.

W standardach ISDN przewiduje się połączenie nowych terminali TE1 oraz istniejących terminali analogowych TE2 poprzez specjalne adaptery TA. To wiadomo. Jednak urządzenia końcowe zaliczane do grupy TE1 można podzielić ze względu na złożoność i stopień integracji funkcji na trzy grupy:

Terminale jednofunkcyjne (proste):
Są to urządzenia w sieci ISDN, które realizują tylko jedną teleusługę (o tym będzie mowa później) lub zbiór funkcji w ramach teleusługi. Dla przykładu jest to telefon ISDN, modem ISDN, terminal ISDN, komputer z kartą ISDN, kamera ISDN czy fax ISDN.

Terminale wielofunkcyjne (złożone):
Są to urządzenia pracujące w sieci ISDN, które umożliwiają korzystanie z wielu teleusług, zwykle też wymagają kilku kanałów B jednak nie zawsze. Przykładem takiego terminala jest zestaw wideokonferencyjny, który integruje ze sobą kamerę, komputer, skaner czy fax.

Wiadomo, że na styk S w dostępie BRA można wpiąć do 8 terminali ISDN. Pozostaje jednak kwestia adresacji tych urządzeń. Istnieje kilka różnych sposobów rozwiązania tego kłopotu. Pierwszy z nich to przyznanie abonentowi usługi MSN (bynajmniej nie chodzi o Microsoft Network), co pozwala przypisanie dostępowi BRA skojarzonemu z portem do 8 pełnoprawnych, oferowanych przez centralę numerów telefonicznych. Standardowo jednak do portu przypisywany jest jeden numer. W tym przypadku wszystkie wywołania skierowane na port również są wysyłane na styk S. Pakiet wywołania, pojawiający się na punkcie odniesienia S jest odczytywany w kanale D przez przyłączone terminale (Warto tutaj odnotować, że w przeciwieństwie do telefonii analogowej, w sieci ISDN numer jest programowany w terminalu, a nie przypisany do gniazda). Jeżeli terminal ma zaprogramowany jakikolwiek numer to odpowiada tylko na wywołania zawierające ten numer. Terminal nie odpowie nigdy jeżeli mu został zaprogramowany numer, który nie jest przydzielony portowi w centrali do którego jest podłączony, zaś będzie odpowiadał na wszystkie wywołania na styku S (czyli te które prześle centrala do NT), jeżeli nie będzie miał zaprogramowanego żadnego numeru. Jednak pierwszym kryterium odpowiedzi na wywołanie jest zestaw usług jakie może świadczyć terminal. Dla przykładu jeżeli na punkcie odniesienia S pojawi się wywołanie obsługi faxu, a żaden terminal jej nie potrafi obsłużyć – nie będzie odpowiedzi bez względu na zaprogramowane numery. Jeżeli do portu centrali przypisany jest tylko jeden numer to kolejnym sposobem adresowania terminali jest subadresowanie. W tym celu terminal musi posiadać opcję konfiguracji, która pozwala na wpisanie subadresu. Jeżeli terminal posiada go, to będzie odpowiadał na wywołania jedynie kiedy w pakiecie pojawi się jego subadres. Jeżeli go zaś nie posiada to będzie odpowiadał na wywołania zawierającego zarówno subadres jak i jego brak.

Cyfryzację łącza abonenckiego na najniższym poziomie sieci ISDN umożliwia wprowadzenie nowoczesnej sygnalizacji SS7 (Signaling System 7). Korzysta ona z wydzielonych kanałów dotyczących sterowania i utrzymywania łącza między centralami cyfrowymi. Standard SS7 identyfikuje i określa jaką funkcjonalność musi mieć cyfrowa sieć sygnalizacyjna oraz z jakich protokołów musi korzystać, aby umożliwić jej poprawne działanie. Rozwinięty system sygnalizacji SS7, współpracujący z sygnalizacją abonencką DSS1, spełnia funkcje: adresowe, czyli związane z komutacją połączeń (przekazywanie sygnałów dodatkowych, adresu, routing), nadzorcze, czyli polegające na wykrywaniu zmian w łączu (wywołanie, rozłączenie, zgłoszenie) oraz utrzymaniowe, czyli polegające na administrowaniu sieci (wykrywanie i informowanie o blokadzie, uszkodzeniu czy niedostępności łącza).

Protokoły dla kanału D

Ta sekcja stanowi uzupełnienie dla informacji wcześniejszych. Znajomość zawartych tutaj informacji nie jest wymagana do zrozumienia usługi ISDN Telekomunikacji Polskiej, jednak bardzo ułatwia jej poznawanie.

Protokoły omawiane tutaj dotyczą jedynie kanału D, czyli kanału odpowiedzialnego za sygnalizację. Najpierw warto poruszyć temat aktywacji styku U w warstwie fizycznej. Jeżeli żadne z urządzeń po stronie abonenta lub ET strony operatora nie jest aktywne ani nie żąda aktywacji, to nadajniki na obu końcach linii są w stanie wysokiej impedancji, oznacza to iż nie wysyłają żadnych sygnałów na styk U. W momencie żądania aktywacji, interfejs inicjujący punktu odniesienia U wysyła sekwencję TN – cztery symbole +3 i cztery symbole -3 (jest to związane z kodowaniem 2B1Q wykorzystywanym przez warstwę fizyczną ISDN, które opiera się na wykorzystaniu 4 poziomów napięcia: +3V, +1V, -1V, –3V). Poszczególne stany procesu aktywacji są następujące:

Strona NT:
TN – żądanie nawiązania połączenia przez NT (kod: +3 +3 +3 -3 -3 -3)
SN0 – stan spoczynku lub sygnał zakończenia testowania przez NT układu kompensacji echa, który jest odpowiedzialny za jednoczesne prowadzenie transmisji w obu kierunkach.
SN1 – sygnał wykorzystywany przez NT do testowania układu kompensacji echa
SN2 – sygnał wykorzystywany przez NT do ustawiania współczynników progów decyzyjnych (jeden z elementów wchodzących w skład procesu kasowania echa)
SN3 – sygnał generowany przez NT, który zawiera pełną strukturę ramki (stan aktywny)

Strona LT:
TL – żądanie nawiązania połączenia przez LT (kod: +3 +3 +3 -3 -3 -3)
SL0 – stan spoczynku lub wstępnej fazy nawiązywania połączenia (brak sygnału w linii)
SL1 – sygnał wykorzystywany przez LT do testowania układu kompensacji echa
SL2 – sygnał wykorzystywany przez LT do ustawiania współczynników progów decyzyjnych
SL3 -sygnał generowany przez LT zawierający pełną strukturę ramki (stan aktywny)

Jednym z protokołów obowiązującym w kanale D jest LAP-D (Link Access Procedure on D-channel) – protokół komunikacyjny warstwy drugiej modelu OSI. Ramka tego protokołu zawiera między innymi informacje o rodzaju transmitowanych danych w kanale D (np. czy jest to sygnalizacja, czy merytoryczna transmisja) i adresie terminala docelowego. Zadaniem jednostki obsługującej protokół LAP-D jest:
– Monitorowanie i interpretacja zdarzeń (np. podniesienie słuchawki czy odebranie pakietu z określoną informacją), formowanie porcji informacji zgodnych z protokołem tj. adresacja wysyłanych pakietów, numerowanie poszczególnych „dialogów” czyli ciągów wymiany pakietów pomiędzy terminalem a centralą od zestawienia do zakończenia połączenia na poziomie warstwy drugiej, uzupełnianie wiadomości o pola, „mówiące” o jej zawartości, a w przypadku transmisji pakietowej przyjmowanie danych z warstwy trzeciej, formowanie pakietów i ich numerowanie.
– Detekcja pakietów w terminalu do którego adresowana była informacja, detekcja błędów przesyłania danych w kanale D oraz odzyskiwanie utraconych danych podczas transmisji, a także interpretacja odebranych pakietów.

Pewnie możecie zadać sobie pytanie: „Wszystko dobrze. Tylko skąd właściwie wiadomo, które urządzenie może w danej chwili nadawać?”. To jest dobre pytanie. Należy przypomnieć sobie, iż magistrala styku S jest czteroprzewodowa i wspólna dla wszystkich terminali. Za pomocą jednej pary przewodów realizowana jest transmisja w kierunku NT, a za pomocą drugiej odbiór danych przychodzących od strony NT. Oddzielenie tych torów powoduje, iż terminale nie „słyszą” wprost tego co „mówią”. Dla kanałów B nie jest to możliwe nigdy, dla kanału D zaś sprawa wygląda inaczej – jest to realizowane za pomocą kanału E. Czym jest kanał E? Otóż jest to występujący jedynie w ramce styku S, retransmitowany przez NT, strumień bitów nadawany w kanale D przez terminale. Służy on im do nasłuchiwania czy kanał D jest zajęty czy nie ma kolizji transmisji właśnie. W stosunku do kanałów B nie istnieje pojęcie wielodostępu, ponieważ każdy z nich przyznawany jest na stałe urządzeniu, które pierwsze tego zażąda i rezerwowany jest dla niego, aż do chwili zakończenia połączenia. Kanał D pracuje w trybie komutacji pakietów (podział danych na pakiety, a następnie wysłaniu ich za pomocą łączy pomiędzy węzłami – pakiety te mogą podążać niezależnymi ścieżkami). Powoduje to, że kanał D zajmowany jest przez dany terminal tylko na czas nadawania pakietu, a następnie zwolniony. Po tym kolejny pakiet może być nadawany przez inny terminal wymagający dostępu do kanału. W tym procesie uczestniczy jeszcze tzw. hierarchia priorytetów. Pakiety z większym priorytetem mają niższą liczbę taktów, które muszą odczekać po zwolnieniu kanału E aby nadawać. Jeżeli kanał E jest „cichy” to można nadawać, zaś jeżeli trwa transmisja to oczekuje się jej zakończenia, a następnie terminal musi odczekać daną liczbę taktów i jeżeli nikt wcześniej nie zaczął nadawać, wtedy on je rozpoczyna.

Drugim protokołem sieci ISDN jest protokół sygnalizacyjny warstwy trzeciej DSS1 (Digital Subscriber Signalling System nr1 – system sygnalizacji abonenckiej nr 1). Spełnia on trzy podstawowe zadania: zestawia i rozłącza połączenia wykorzystujące kanały B, wymienia informacje i usługi pomiędzy użytkownikami za pośrednictwem kanału D np. UUS1 czy transmisja danych pakietowych X.25, informuje o opłacie AOC, identyfikacja numerów telefonicznych. Organizacja CITT (obecnie ITU-T) wprowadziła normy dla sygnalizacji warstwy 3, jednak wiele elementów nie zostało określonych w normach, ponieważ miały być one do ustalenia w rozwiązaniach krajowych. Była to przyczyna utworzenia wielu protokołów DSS1 np. 1TR6 (Niemcy), VN3+(Francja), Swissnet2(Szwajcaria). Interpretacja DSS1 różnych producentów jest niespójna co powoduje kłopoty lub wręcz uniemożliwia współpracę niektórych terminali z centralami innego producenta. Z tych powodów w 1988 r. w Europie powstała organizacja ETSI (European Telecommunications Standards Institue – Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych), która ustaliła jeden obowiązujący standard dla DSS1 na tym kontynencie o nazwie Euro-DSS1.

Usługi w sieci ISDN

Sieć ISDN oferuje abonentowi wiele usług. Można je podzielić na 2 grupy:

Usługi przenoszenia(bearer services)
Nazywane również bazowymi, które są odpowiedzialne wyłącznie za przenoszenie strumieni danych między punktami poszczególnych dostępów do sieci ISDN. W celu właściwej realizacji żądań, niezbędne jest zestawienie kanałów transmisyjnych o parametrach odpowiadających wymaganiom przesyłanych nimi sygnałów np. dla modemów czy telefonów. W oparciu o usług bazowe realizowany jest cały zestaw tzw. teleusługi, których podstawowymi zadaniami są sterowanie terminalami abonenckimi, programowanie parametrów terminali abonenckich oraz nadzorowanie przebiegu wymiany danych.

Usługi dodatkowe
Wykorzystują one wymianę sygnalizacyjną do realizacji – bądź chwilowych zmian konfiguracji terminala, bądź ET w centrali – dla usług oferowanych przez centralę np. informacja o opłacie AOC.

Usługi bazowe podzielono na trzy podstawowe rodzaje z których każdy nieco inaczej definiuje parametry komutowanego toru:

Mowa (speech):
Jest to usługa o strukturze kanału 64Kb/s = 8 bitów x 8 kHz (nazywa się to określeniem „64kbit – 8kHz strukturalnie i oznacza to, iż jeden kanał zawiera 8 bitów w 8kHz). Pozwala ona na simplexową lub duplexową (co oznacza jedno- lub dwukierunkową) transmisję mowy z użyciem telefonu analogowego lub cyfrowego. W sieci sygnał ten może podlegać obróbce dopuszczalnej dla sygnałów mowy jak: zmiana sposobu kodowania, transmisja analogowa, tłumienie echa. Usługa ta umożliwia komunikację zarówno ISDN-ISDN, jak i ISDN-Analog.

3.1kHz audio:
To również jest usługa o strukturze kanału 64Kb/s = 8 bitów x 8 kHz. Przeznaczona jest dla transmisji sygnałów cyfrowych przekształconych na postać foniczną (np. modemy lub faksy), która to nie może być realizowana za pomocą usługi mowa.

64kb/s nieograniczone:
Jest to usługa, która tworzy w pełni przeźroczysty kanał cyfrowy PCM o strukturze 8 bitów x 8 kHz. Strumień transmitowanych w nim danych nie jest modyfikowany w czasie przenoszenia go między nadawcą, a odbiorcą. Umożliwia to przekazywanie zarówno sygnałów fonicznych, akustycznych, jak i informacji cyfrowej w dowolnej postaci.

Teleusługi realizowane są na bazie usług przenoszenia i stanowią realizację niektórych funkcji realizowanych przez warstwy wyższe modelu OSI. Pozwalają one na pracę pomiędzy terminalami realizującymi tą samą usługę lub terminalami, a innymi elementami sieci telekomunikacyjnej:

Telefonia:
Usługa ta umożliwia przesył dźwięku kodowanego w paśmie podstawowym 3.1 kHz, w paśmie poszerzonym dla zakresu częstotliwości 7 kHz, a także z jakością Hi-Fi. Usługa telefonia wraz z usługami dodatkowymi pozwala realizować połączenia trój stronne i konferencyjne.

Teleteks:
Umożliwia transmisję tekstu. Pozwala również na przesył dokumentów formatu A4 przy zachowaniu ich formy i treści. Nie pozwala na transmisję grafiki. Dzięki przesyłaniu znaków semigraficznych (znaki mające „udawać” określone kształty) uzyskuje się większą szybkość transmisji w porównaniu do przesyłu graficznego.

Telefaks:
Usługa pozwalająca na przekaz tekstu i grafiki po analizie pikselowej oryginału. Zależnie od trybu pracy pozwala dobierać jakość transmisji.

Wideoteks:
Pozwala na prezentacje na ekranie monitora obrazów i informacji transmitowanych w trybie tekstowym (znaki semigraficzne). W terminalu abonenta znaki mogą ewentualnie być konwertowany do postaci graficznej.

Poczta elektroniczna:
Usługa ta pozwala na transmisję i składowanie dla abonenta wiadomości przesyłanych przez innych użytkowników sieci ISDN lub innych.

Transmisja danych:
Przewidziano wykorzystanie tej usług w trybie komutacji kanałów – sztywne połączenie między punktami transmisji – praca w kanale B oraz w trybie komutacji pakietów – kanale D.

Wideofonia:
Usługa ta umożliwia równoczesną transmisję dźwięku i obrazu. Wykorzystywana jest przez zestawy wideokonferencyjne. Dzięki postępowi w dziedzinie kompresji dźwięku i obrazu, najnowsze urządzenia do wideokonferencji umożliwiają dodatkowo transmisję plików, dzielenie aplikacji, przesyłanie dodatkowych wiadomości – bez dużego pogorszenia jakości połączenia.

Telewizja:
Usługa bardziej powszechna dla sieci szerokopasmowych B-ISDN, ponieważ BRI ma zbyt mają przepustowość. W przypadku PRA można realizować transmisje telewizyjną LDTV (Low Definition Television). Obecnie stosuje się lepsze rozwiązania do przesyłu transmisji telewizyjnych. Jednak opcja ta jest wykorzystywana podczas niektórych „polowych” transmisji jako opcja zapasowa na wypadek różnych problemów.

Teleakcja:
Krótkie informacje niewymagające dużego pasma transmitowane w kanale D w trybie pakietowym. Są to m. in.: Telealarm – transmisja sygnałów z czujników alarmowych włączonych do sieci abonenckiej do centrum które może np. znajdować się na policji, Telealert – umożliwia wysyłanie do abonentów informacji o zagrożeniach występujących w danym regionie, Telekomenda – usługa przewidziana do wykonywania zdalnego sterowania urządzeń przyłączonych do zakończenia abonenckiego z innych punktów sieci, Telemetria – usługa pozwalająca na odczyt parametrów rejestrowanych przez przyrządy pomiarowe umieszczone w sieci abonenta.

Usługi dodatkowe to dodatkowe cechy sieci ISDN jakie można włączyć do niej. Zwykle są to płatne dodatki dostępne jako właśnie usługi dodatkowe u operatora:

CLIP – Calling Line Identification Presentation:
Usługa przekazująca abonentowi strony wywoływanej, numer telefonu osoby dzwoniącej.

CLIR – Calling Line Identification Restriction:
Abonent dzwoniący może zabronić pokazywania swojego numeru, abonentowi do którego dzwoni.

COLP – Called Line Identification Presentation:
Usługa pozwalająca abonentowi dzwoniącemu na pokazanie numeru z którym nawiązał połączenie (może być on różny od wybieranego np. dzięki przekierowaniu po stronie odbiorcy czy subadressingowi).

COLR – Called Line Identification Restriction:
Usługa odwrotna od COLP. Pozwala abonentowi na zablokowanie prezentacji faktycznego numer, abonentowi który posiada COLP.

CLIRO – Calling Line Identification Restriction Omiting:
Usługa przeznaczona dla abonentów specjalnych typu wojsko, policja, straż pożarna, pogotowie. Dzięki niej można ominąć usługę CLIR aktywowaną u abonenta.

AOC – Advice Of Charge:
Usługa pozwala na wyświetlanie kosztów połączenia na terminalu abonenta. Rozróżnią się AOC w trakcie połączenia i AOC po połączeniu.

MSN – Multi Subscriber Number:
Usług ta pozwala ustawić po stronie abonenckiej ustawić maksymalnie do 8 numerów telefonicznych sieci publicznej dla terminali. Dla poszczególnych numerów można ustawić różny zestaw usług. Jeden numer może obsługiwać telefon, drugi telefaks i tak dalej. Niestety nawet ta usługa nie pozwala na działanie więcej niż 2 urządzeń jednocześnie.

SUB – Subaddressing:
Możliwość zdefiniowania po stronie abonenta rozszerzenia numerów sieci publicznej o kilkucyfrowe numery w celu rozróżnienia terminali przyłączonych do jednego NT1. Usługa ta musi zostać ustawiona na centrali aby transmitowała ona od i do abonenta pole subadresu.

TP – Terminal Portability:
Przenośność terminala – usługa ta pozwala abonentowi na zawieszenie rozmowy, odpięciu terminala i podpięciu go do innego gniazdka w obrębie tego samego NT. Ewentualnie można podczas zawieszenia rozmowy całkowicie wymienić terminal.

UUS – User to User Signaling:
Usługa ta pozwala na przesyłanie krótkich informacji tekstowych do innego abonenta w trybie bezpołączeniowym (USS-1) np. jeśli numer abonenta jest zajęty – informacja tekstowa wyświetli się na jego terminalu. Normy ETSI definiują również usługi USS realizowane w czasie połączenia – USS2 oraz USS3.

CW – Call Waiting:
Usługa ta pozwala abonentowi, podczas trwania połączenia kiedy otrzyma kolejne wywołanie, wyświetlić informacje o nowej próbie połączenia z kilkoma opcjami do wyboru: odrzucenie lub zignorowanie oczekującego wywołania, zawieszenie lub przerwanie trwającego połączenia i nawiązanie oczekującego.

CH – Call Hold:
Zawieszenie trwającego połączenia i wznowienie go po pewnym czasie. Możliwe jest nawet zawieszenie kilku połączeń, także bez względu czy abonent był inicjatorem czy nie.

OCB – Outgoing Call Barring:
Blokada rozmów wychodzących.

CONF3 – Conference Participants:
Usługa pozwalająca na zrealizowanie połączenia konferencyjnego trzech uczestników, którzy się słyszą rozmawiają nawzajem.

CONFL – Large Conference:
Połączenie konferencyjne dla większej liczby uczestników np. 15. Wymagane jest jednak specjalne wyposażenie na centrali.

MCID – Malicious Call Identification:
Identyfikacja wywołań złośliwych – pozwala abonentowi zidentyfikować, a następnie automatycznie odrzucać wywołania złośliwe z danego numeru.

CCBS – Call Competition on Busy Subscriber:
Usługa pozwala na monitorowanie wywoływanego terminala do momentu jego zwolnienia, a następnie podjęcia próby połączenia.

CUG – Closed Users Group:
Usługa umożliwiająca tworzenie zamkniętych grup użytkowników. Możliwe jest ustawienie ograniczeń dostępu do grupy dla wywołań z zewnątrz lub dostępu na zewnątrz dla członków grupy.

IIFC – Inhibition of Incomming Forwarded Calls:
Blokada przekierowywania wywołań przychodzących (wybranych lub wszystkich).

CD – Call Diversion/Call Defleksion/ CT – Call Transfer:
Przenoszenie trwającego połączenia na inny numer.

CFB – Call Forwarding on Busy:
Przenoszenie wywołania (jeszcze nie zestawionego) na inny numer jeżeli jest zajęty.

CFNR – Call Forwarding No Replay:
Jak wyżej jednak tylko w przypadku braku odpowiedzi.

CFU – Call Forwarding Unconditional:
Jak wyżej – bezwarunkowo, czyli od razu.

DDI – Direct Dial-In (Europa)/Direct Inward Dialing (USA):
Jest to usługa pozwalająca na wywołanie abonenta bezpośrednio poprzez jego numer wewnętrzny. Abonent PBX otrzymuje od operatora co najmniej 10 numerów telefonicznych i każdy z nich jest przypisywany różnym terminalom.

ISDN – Telekomunikacja Polska

Mając ten „krótki” wstęp za sobą można przejść do opisywania usługi ISDN w Telekomunikacji Polskiej. Dość zmiennej usługi, ponieważ ta oferta była poddawana zmianom dość często. Co to jest ISDN, budowa sieci, usługi – to już zostało omówione w części „Technologie”. Pierwsza usługa Sieci Cyfrowej z Integracją Usług nazywała się zwyczajnie ISDN. Oferowana była ona zarówno firmom jak i osobom prywatnym. Nie istniała żadna bariera, która wymagała prowadzenia działalności gospodarczej. Jedyne co ograniczało zwykłe szare osoby od zakupu ISDN była cena. Bardzo wysoka cena. Dla nich lepszym rozwiązaniem było podłączenie analogowej linii PTSN. Ewentualnie dwóch linii PTSN. Poza tym wachlarz usług dodatkowych oferowanych przez TP S. A. był z początku trochę ubogi. Za odpowiednią opłatą (lub nawet jej brakiem) mogliśmy uzyskać jedynie: SUB, COLP, COLR, CFU, CFB, CFNR, CLIP, CLIR, CW, AOC, TP, CH oraz obowiązkowo (operator bez tych usług to zły operator): MSN oraz DDI. Do roku 1999 TP S. A. uruchomiła połączenia międzynarodowe ISDN do 26 państw co stanowi dość pokaźną liczbę, tym bardziej biorąc pod uwagę, że mieliśmy połączenie z takimi krajami jak USA, Korea czy Singapur. Jak wiadomo w tamtych czasach sprzęt telekomunikacyjny musiał być homologowany przez byłe Ministerstwo Łączności. Poniżej znajduje się lista urządzeń homologowanych z 1999 roku:

Centrale abonenckie:
– Centrala BOSH Integral 3E – urządzenie rekomendowane przez TP S. A. – Abonencka centrala telefoniczna Varix Business wraz z wielofunkcyjnym aparatem systemowym ISDN typu EuroMaster/Systel, producent DeTeWe Kommunikationssysteme
– Abonencka centrala telefoniczna EuroGeneris wraz z systemowymi aparatami telefonicznymi: GAILEE PN910, GALILEE 930, GALILEE 930 A, GALILEE 960 A, SOLARIS A i kartą 4SO do obsługi systemu DECT-12 wyposażonego w stację bazową Radio HUB i część ruchomą (telefon noszony systemu DECT) o nazwie WT 9001, producent: LUCENT TECHNOLOGIES.

Aparaty telefoniczne ISDN:
– Eurit 20, producent: ASCOM
– Eurit 30, producent: ASCOM
– Eurit 40, producent: ASCOM
– TE240, producent: ASCOM
– Berlin 300
– Teles.Fon, producent: TELES
– Star 2002, producent: KAPSCH
– Erikfon 410, producent Ericsson

Karty ISDN:
– karta PC Microcom 610, producent: COMPAQ
– aktywna karta B1 PCI, producent: AVM Audiovisuelles Marketing and Computersysteme GmbH
– karta FRITZ!Card PCI, producent: AVM Audiovisuelles Marketing and Computersysteme GmbH
– karta FRITZ!Card PCMCIA A1, producent: AVM Audiovisuelles Marketing and Computersysteme GmbH
– karta FRITZ!Card PNP, producent: AVM Audiovisuelles Marketing and Computersysteme GmbH

Systemy wideokonferencyjne ISDN:
– Armada Cruiser 150, producent: VCON Ltd
– Armada Cruiser 100, producent: VCON Ltd

Zakończenia sieciowe ISDN BRA:
– NTBA typ 5237-048-TT, producent: Elcon Systemtechnik GmbH
– NT+2ab typ 5245-048-TT, producent: Elcon Systemtechnik GmbH

Inne urządzenia:
– koder ISDN Layer II typu RE662 i dekoder ISDN Layer II typu RE663

OCTOPUS ISDN – Telekomunikacja Polska

Rok 2000 przyniósł nam nową usługę: OCTOPUS ISDN. Nazwa nie wzięła się z gwiazd, otóż octopus z łacińskiego oznacza ośmiornicę. Określenie to miało eksponować jedną z zalet sieci ISDN, a mianowicie zdolność do przyłączania wielu urządzeń na jednej linii. Usługa nadal kierowana do firm, jednak nic nie stało na przeszkodzie (prócz ceny), aby zamówić ją do domu. Ośmiorniczka była polecana przede wszystkim jako szybkie łącze telefoniczne, lecz także jako łącze zapasowe w przypadku awarii. Wedle TP łącze ISDN ma szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach biznesu jak bankowość czy medycyna. OCTOPUS dostępny był w dwóch wersjach: OCTOPUS S oraz OCTOPUS XL. OCTOPUS S był niczym innym jak dostępem BRA (w strukturze 2B+D). Kanał D miał tutaj 16Kb/s. U abonenta instalowane jest zakończenie sieciowe NT, które stanowiło własność TP S. A. Droższa opcja OCTOPUS XL analogicznie jest dostępem PRA (w strukturze 30B+D), Kanał Delta ma tutaj 64Kb/s. Przeznaczona jest głównie dla większych firm i dostawców usług internetowych. Usługi dodatkowe jakie oferuje ośmiorniczka to m. in. MSN, DDI, SUB, AOC, CW, CH, TP, CLIP, CLIR, COLP, COLR, CFU, CFB, CFNR.
OCTOPUS S dodatkowo dzieli się na trzy mniejsze oferty: STANDARD, KOMFORT, BIZNES. Wersja STANDARD zawiera 1 numer główny oraz usługi: CLIP, COLP, CW, TP, CH, CFU, CFB, CFNR. Wersja KOMFORT zawiera 1 numer główny, 2 numery MSN oraz CLIP, COLP, CW, TP, CH, CFU, CFB,CFNR, AOC, SUB.
Wersja BIZNES zawiera 10 numerów DDI oraz CLIP, COLP, CW, TP, CH, CFU, CFB, CFNR, AOC, SUB.

Telekomunikacja Polska oferowała również dwa pakiety: OCTOPUS TELE oraz OCTOPUS modem. Pierwszy pakiet był złożony z dostępu OCTOPUS S oraz aparatu telefonicznego ISDN Berlin 300. Obejmuje on również bezpłatną konfigurację telefonu zgodnie z abonamentem OCTOPUS KOMFORT, możliwość zakupu dodatkowych sztuk Berlin 3000 w cenie 667 zł oraz instrukcje do wyżej wymienionego aparatu. Drugi pakiet czyli OCTOPUD modem był przeciwieństwem do TELE i zamiast usług telefonicznych oferował dostęp ISDN wraz z modemem – kartą TELES.PCI do komputera. Ponad to w jego skład wchodziło spolszczone oprogramowanie TELES.RVS-PowerPack, konto e-mailowe na serwerach TP oraz oczywiście niższa cena. Niestety oba pakiety były dostępne jedynie w określonym przedziale czasowym: TELE od 1 kwietnia 2000r. do 30 czerwca 2000r, Modem od 18 października 2000r. do 31 stycznia 2001r. Warto też wymienić urządzenia jakie były kompatybilne z usługą ISDN, skoro mowa o sprzętach:

Telefony przewodowe:
– Ascom Eurit 22
– Ascom Eurit 33
– Ascom Eurit 33 plus
– Ascom Eurit 40
– Olympia Berlin 2000
– Olympia Berlin 3000
– Olympia Berlin 5000

Telefony bezprzewodowe:
– Ascom Eurit 133
– Eurix 240
– Eurix 245
– Eurix Style (Dodatkowa słuchawka)

Karty do PC:
– AVM B1 PCI
– AVM Fritz! Card PCI
– AVM Fritz! Card PnP
– Asmax TA 128 Internal
– Teles BRI PCI

Modemy zewnętrzne:
– Asmax TA 128 External
– AVM Fritz! Card PCMCIA/A1 v2.0
– AVM Fritz! Card USB
– Draytek Vigor 128
– Lucent Pipeline 15
– Teles BRI.2AB USB
– ZyXEL Elite 28641
– ZyXEL Omni.net LCD
– ZyXEL Omni.net Plus

Routery:
– Draytek Vigor 2000
– Lucent Pipeline 50
– Lucent Pipeline 85
– ZyXEL Prestige 100 IH

Faksy Grupy 4: – Canon L260i
– Ricoh Fax 2900 Li

Zestawy wideokonferencyjne:
– Armada Cruiser 100
– Armada Cruiser 150
– Armada Cruiser 384
– Elsa Vision II

Dodatkowe pliki:
Cennik ISDN: Pobierz

ISDN tp – Telekomunikacja Polska

Nastąpił kolejny okres kiedy Telekomunikacja Polska, zmienia swoje oferty. Nowsza strona internetowa przyniosła nam informacje o nowej usłudze ISDN o nazwie ISDN TP (wielkość liter ma tutaj znaczenie). Nazwa ta podobna jest do tych z innych usług (Neostrada TP, SDI TP), a więc starano się je ujednolicić. Według Telekomunikacji Polskiej „Zmiana oferty w TP podyktowana jest przede wszystkim koniecznością lepszego dopasowania oferty do specyfiki Klientów – tak indywidualnych, jak i biznesowych. Skuteczne zarządzanie ofertą wymaga stworzenia oddzielnych ofert, nie tylko od strony ich zawartości, ale również nazewnictwa (brand) i komunikacji marketingowej. Powstają dwie oferty – “usługi dla domu” i “rozwiązania dla biznesu”.” Na początku należy wspomnieć, że OCTOPUS był dostępny w sprzedaży jedynie do 15 sierpnia 2003 roku, zaś całkowicie zniknął 30 listopada 2003r. Jego miejsce zajęły dwie różne oferty: ISDN TP dla klientów domowych oraz ISDN TP Biznes (Pro) dla firm. Ta pierwsza była podzielona na 3 plany, a wraz ze swoim startem oferowana była w promocji 1zł instalacja:

Plan ISDN TP darmowe wieczory i weekendy (77,87 zł [95 zł z VAT]):

• Dwa numery telefoniczne MSN
• Darmowe wszystkie rozmowy lokalne i międzymiastowe w weekendy
• Darmowe wszystkie rozmowy lokalne i międzymiastowe w godzinach 20.00-8.00 w dni powszednie
• Niskie ceny połączeń do sieci komórkowych – 55gr/min (67 gr z VAT)
• Sekundowe rozliczanie
• Bezpłatne usługi dodatkowe: Połączenie oczekujące, Call Hold, Prezentacja Numeru, Przekierowanie połączeń, Wiadomości Tekstowe
• Usługi dodatkowo płatne: Wybrane numery TP (usługa pozwalająca na wybór do 6 numerów, z którymi połączenie będzie mniej kosztowne), Pakiety Internetowe TP (szerzej omówione w artykule o 0202122), Dodatkowy numer MSN (4 zł [4,88 zł z VAT] za każdy numer)

Plan ISDN TP premium (69 zł [84,18 z VAT]):

• Dwa numery telefoniczne MSN
• Sekundowe rozliczanie połączeń
• 20% rabatu na pierwszych: 300 połączeń lokalnych, 100 połączeń z komórkami, 100 połączeń międzystrefowych
• Bezpłatne usługi dodatkowe: Połączenie oczekujące, Call Hold, Prezentacja Numeru, Przekierowanie połączeń, Wiadomości Tekstowe
• Usługi dodatkowo płatne: Wybrane numery, Pakiety Internetowe TP, Dodatkowy numer MSN (4 zł [4,88 zł z VAT] za każdy numer)

Plan ISDN TP podstawowy (55 zł [67,10 z VAT]):

• Dwa numery telefoniczne MSN
• Sekundowe rozliczanie połączeń
• 20% rabatu na pierwszych: 30 połączeń lokalnych, 10 połączeń z komórkami, 10 połączeń międzystrefowych
• Bezpłatne usługi dodatkowe: Połączenie oczekujące, Call Hold, Prezentacja Numeru, Przekierowanie połączeń, Wiadomości Tekstowe
• Usługi dodatkowo płatne: Wybrane numery, Pakiety Internetowe TP, Dodatkowy numer MSN (4 zł [4,88 zł z VAT] za każdy numer)

Dodatkowo Telekomunikacja wprowadziła alternatywy dla OCTOPUS TELE i OCTOPUS modem, w postaci pakiet TP ISDN e-kstra. W jej skład wchodziły: Pakiet Internetowy TP 45, Usługa Hostingu, Zniżka na telefon/modem/kartę PCI oraz ISDN TP (premium, podstawowy). Niestety wszystkie pakiety dostępne dla użytkownika domowego są w dostępie 2B+D (BRI/BRA). W nieco lepszej pozycji są firmy. Dla nich dostępne są dwie zupełnie oddzielone od siebie oferty: ISDN TP biznes oraz ISDN TP biznes pro. Oferta biznesowa jest realizowana w dostępie BRI (2B+D), zaś ta z dopiskiem pro analogiczne w dostępie PRI (30B+D). Usługi dodatkowe w obu ofertach dla biznesu to: MSN, DDI, SUB, AOC, CW, HOLD, TP, CLIP, CLIR, ACR, COLP, COLR, CFU, CFB, CFNR, MCID, UUS1.

Dostęp ISDN TP biznes:

• Opłata instalacyjna 300 zł (1zł powtórne przyłączenie)
• Abonament: 55 zł
• Do 3 numerów telefonicznych MSN lub 10 numerów DDI – dedykowanych dla centralek ISDN
• Rozliczanie wg planu sekundowego TP biznes
• Szczegółowy wykaz połączeń na CD-ROM
• Opłata za zestawienie połączenia trójstronnego
• Opłata za dodanie numerów do scenariusza usługi grupa biznesowa TP net

Dostęp ISDN TP biznes pro:

• Instalacja nowego dostępu – 6400 zł netto
• Instalacja z zamianą z PSTN na ISDN – 3200 zł netto
• opłaty abonamentowe:
  rozliczanie według planu sekundowego TP biznes
  – ISDN TP biznes pro 15 B – 375 zł netto (40 numerów DDI)
  – ISDN TP biznes pro 20 B – 500 zł netto (60 numerów DDI)
  – ISDN TP biznes pro 25 B – 625 zł netto (80 numerów DDI)
  – ISDN TP biznes pro 30 B – 750 zł netto (100 numerów DDI)
  rozliczanie według pakietu standardowego
  – ISDN TP biznes pro 15 B – 300 zł netto
  – ISDN TP biznes pro 20 B – 400 zł netto
  – ISDN TP biznes pro 25 B – 500 zł netto
  – ISDN TP biznes pro 30 B – 600 zł netto
• Opłaty za połączenia krajowe i międzynarodowe w sieci ISDN – za każdy kanał B w ruchu ręcznym, półautomatycznym i automatycznym pobierane są zgodnie z obowiązującym Cennikiem Krajowych Usług Telekomunikacyjnych oraz Cennikiem Międzynarodowych Usług Telekomunikacyjnych

Literka B oznacza oczywiście kanały B. Mieliśmy oczywiście zawsze 30 kanałów B lecz tylko X było aktywnych. Dostęp biznes pro był realizowany za pomocą linii HDSL. (Było to możliwe poprzez wykorzystanie konwerterów HDSL)
Dodatkowo Telekomunikacja Polska oferowała usługę, zakupu i utrzymania centrali PABX wymaganej m. in. do świadczenia usługi ISDN TP biznes pro. Ewentualnie klient mógł zakupić ofertę Centrex, która tworzyła wirtualną centralkę PBX w centrali publicznej. Była to usługa podobna do VPN w sieciach POLPAK(-T).

Kiedy Grupa TP zaczęła powoli przechodzić w fuzję w Orange Polska, zmieniono nazwy usług a dokładniej zmieniono TP na tp. Spotkało to też usługę ISDN TP, która stała się ISDN tp. Tak to nic nie zmieniono. Prawie. Otóż oferta dla domu pozostała taka sama. Zmianie uległa oferta biznesowa. I to drastycznie. Telekomunikacja wprowadziła następujący podział: Usługa – Dostęp – Profil. Mieliśmy dwa dostępu biznesowe: ISDN tp oraz ISDN tp pro. ISDN tp dzielił się na dwa profile: profit oraz biznes. ISDN tp pro dzielił się na 8 profili: profit pro 15(20,25,30) oraz biznes pro 15(20,25,30). Dodatkowo wprowadzono możliwość korzystania z 3 różnych taryf (profity jedynie 2): Plan sekundowy tp biznes, plan sekundowy jedna stawka tp biznes oraz rozliczanie jednostką taryfikacyjną wg planu tp standardowego (wycofane od dnia 01.03.2005 r.)

Profil biznes (ISDN tp):

• 2 kanały B
• Do 3 numerów telefonicznych MSN lub 10 numerów DDI
• Zestaw usług dodatkowych
• Opłata za szczegółowy wykaz połączeń
• Zestawienie połączenia trójstronnego
• Dodanie w scenariuszu usługi grupa biznesowa tp net numeru docelowego

Profil biznes pro (ISDN tp pro):

• Do wyboru 15,20,25,30 kanałów B
• Od 40 do 100 numerów telefonicznych DDI
• Zestaw usług dodatkowych

Profil profit (ISDN tp):

• 2 kanały B
• Do 5 numerów telefonicznych MSN lub 20 numerów DDI
• Pula darmowych 300 minut na połączenia lokalne i międzystrefowe
• Zestaw usług dodatkowych
• Opłata za szczegółowy wykaz połączeń
• Zestawienie połączenia trójstronnego
• Dodanie w scenariuszu usługi grupa biznesowa tp net numeru docelowego

Profil profit pro (ISDN tp pro):

• Do wyboru 15,20,25,30 kanałów B
• Od 40 do 100 numerów telefonicznych DDI
• Zestaw usług dodatkowych

Usługi dodatkowe to m. in. MSN, DDI, SUB, CW, CH, TP, AOC, UUS1, CLIP, COLP, CLIR, COLR, ACR, MCID.

Dodatkowe pliki:
Cennik ISDN tp: Pobierz
Cennik Plan Sekundowy: Pobierz
ISDN Telefony bezprzewodowe: Pobierz
ISDN Faksy Grupy 4: Pobierz
ISDN Oprogramowanie: Pobierz
ISDN Routery: Pobierz
ISDN Telefony przewodowe: Pobierz
ISDN tp FAQ: Pobierz
ISDN Urządzenia Wideofonowe: Pobierz
ISDN tp Regulamin: Pobierz
ISDN tp Zamówienie: Pobierz

ISDN – Orange + Internet 0202422

Ta sekcja to tak naprawdę 3 w 1. Jak mowa o Orange to wiadomo, że chodzi o koniec. Ponieważ zarówno sprawa ISDN u Orange jak i dostęp do Internetu po 0202422 i słowo końcowa to dość, krótkie akapity, tak też postanowiłem zrobić fuzję niczym TP S. A. i PTK Centertel. Tak więc od początku.

Orange:
Sprawa domowego ISDN zakończyła się mniej więcej wtedy kiedy TP S. A. stało się Orange Polska. Wtedy też te stron dla użytkowników domowych całkowicie znikły informacje o usłudze ISDN, została tylko telefonia analogowa. Linia cyfrowa ISDN dostępna jest jedynie dla klientów biznesowych i występuje w dwóch planach: Plan Firmowy ISDN oraz Plan Firmowy ISDN 1000. Oba są w dostępie BRI, jeżeli potrzebujemy dostęp PRI należy skontaktować się z przedstawicielem, gdyż oferta PRI jest dość elastyczna. Plan Firmowy ISDN kosztuje 65 zł + VAT, umowa na 12 miesięcy – 24,35 zł z VAT, umowa na 24 miesiące – 33,83 zł z VAT. Plan Firmowy ISDN 1000 oferuje 1000 numerów, kosztuje zaś 169 zł + VAT, umowa na czas nieokreślony – 86,10 zł z VAT, Umowa na 12 miesięcy – 137,76 zł z VAT, umowa na 24 miesiące – 172,20 zł z VAT. Od roku 2020 nie wiadomo dokładnie co się działo z usługą ISDN. Orange przestał chwalić się publicznie swoimi usługami biznesowymi. Jednakże od roku 2021 wszelkie Documents dotyczące mniejszych usług firmowych są publicznie dostępne - w tym także ISDN. Wyczytać z nich można chociażby, że usługa jest również świadczona w dostępie tymczasowym, czyli gdy zajdzie potrzebna nagłego zestawienia łącza, można takowe zamówić. Doszedł też Plan Firmowy ISDN 3000, także zmian jest trochę, w większości organizacyjnych. Chetnym zostawiam cennik poniżej:

Cennik usługi linia cyfrowa ISDN: Pobierz

Internet, 0-202422:
Wraz z ISDN pojawił się numer alternatywny do 0202122, a mianowicie wspomniane już 0-202422. Aby uzyskać dostęp do Internetu z tego numeru, wymagano dwie rzeczy: Modem ISDN lub Karta PCI ISDN. Czym się te rzeczy różniły? Modem ISDN służy jedynie do uzyskiwania dostępu Internetowego, Karta PCI pełniła rolę takiego jakby „multi-terminala”, oznacza to, iż dzięki takiej karcie rozszerzeń mogliśmy zamienić swój komputer w: Modem, Telefon, Fax, Zestaw wideokonferencyjny, Teleteks i tym podobne. Łącząc się z 0202122 mogliśmy wykorzystać jeden kanał B i przeglądać Internet z prędkością 64Kb/s lub wykorzystać oba kanały B i zwiększyć prędkość do 128Kb/s. Jeżeli byliśmy jednak w posiadaniu usługę Pakiety Internetowe TP, mogliśmy użyć jedynie jednego kanału B – łączyliśmy się ze wspólnym numerem dla ISDN i Analoga, a mianowicie 0202130.

Słowo końcowe:
Od razu chciałbym pogratulować wszystkim wytrwałym. Dokument opowiadający o ISDN jest chyba największym zasobem. Jednak ma to swoje cele. Lepiej było połączyć ISDN jako usługę TP, a ISDN jako technologię, w jedno. Uniknęliśmy dzięki temu wielu powtórzeń. Np. w przypadku obu dokumentów należałoby wytłumaczyć czym jest BRI, PRI czy wyjaśnić usługi dodatkowe. Jak widać usługa ISDN reklamowana na początku jako rewolucyjna i bijąca POTS (analoga) na głowę, skończyła jako ewentualny dodatek. Nie oszukujmy się. Dostęp sieci cyfrowej z integracją usług jest dość drogi. POTS zresztą też odchodzi już w nieznane. Rzadko można spotkać sieć ISDN nawet w firmie. Chociaż niektóre firmy wykupują ISDN jako opcję awaryjną, jednak bardziej popularne są telefony komórkowe w przypadku osób prywatnych (POTS znajdziemy co najwyżej u swoich dziadków i osób nie obeznanych z technologią, którym Internet nie jest potrzebny). Firmy preferują telefonię VoIP (Voice over IP), która pozwala na rozmowy telefoniczne poprzez łącze Internetowe i protokół IP. VoIP’a można również spotkać u osób domowych jednak jest to rzadkość i albo tego VoIP po prostu nie ma albo leży sobie w ogóle nie używany (często odłączony nawet bo zabiera przepustowość). Niestety technologia ISDN odchodzi w niepamięć. Dlatego też powstało to archiwum – aby zachować pamięć o tym co było.